بررسی تاثیر ویژگی‌های روانی مدیران مالی بر افشای اختیاری اطلاعات بر اساس روش معادلات ساختاری

نویسندگان

  • میثم کاویانی * گروه مالی، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران. https://orcid.org/0000-0002-1022-4193
  • کاوه کاویانی گروه مالی، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران.

https://doi.org/10.22105/ssfmi.v2i2.78

چکیده

هدف: این پژوهش با هدف بررسی تاثیر ویژگی‌های روانی مدیران مالی بر افشای اختیاری اطلاعات انجام شد.

روش‌شناسی پژوهش: این پژوهش از لحاظ هدف کاربردی، از لحاظ روش اجرا توصیفی و مبتنی بر رویکرد مدل‌سازی معادلات ساختاری بود. جامعه آماری پژوهش حاضر را کلیه اعضای هیئت‌مدیره شرکت‌های پذیرفته‌شده در سازمان بورس و اوراق بهادار تشکیل می‌دهد که مطابق بررسی‌های صورت‌گرفته تعداد آن‌ها 1670 نفر بود که از این بین 183 نفر به روش در دسترس انتخاب شدند.

یافته‌ها: یافته‌های پژوهش نشان داد روان‌رنجوری، وجدانی‌بودن، برون‌گرایی، سازگاری و پذیرا‌بودن به ترتیب با ضرایب بتای 11/0-، 14/0، 16/0، 22/0 و 12/0 بر افشای اختیاری اطلاعات تاثیر معناداری دارد.

اصالت/ارزش افزوده علمی: اگرچه تاکنون مطالعات متعددی در زمینه افشای اختیاری اطلاعات صورت گرفته است، اما عمده این پژوهش‌ها بر عوامل بیرونی نظیر ویژگی‌های ساختاری شرکت، عملکرد مالی یا الزامات قانونی تمرکز داشته‌اند. پژوهش حاضر با رویکردی نوآورانه، به بررسی ویژگی‌های روان‌شناختی مدیران مالی به‌عنوان عاملی درونی و انسانی در فرآیند تصمیم‌گیری پرداخته است؛ عاملی که کمتر در ادبیات حسابداری و افشا موردتوجه قرار گرفته است. اصالت این پژوهش در تمرکز آن بر پنج بعد شخصیتی مدل پنج‌عاملی شخصیت و تاثیر آن‌ها بر میزان افشای اختیاری اطلاعات در شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار ایران نهفته است. همچنین، بهره‌گیری از رویکرد مدل‌سازی معادلات ساختاری[1] در تحلیل روابط میان متغیرهای روان‌شناختی و رفتاری، به شفاف‌سازی سازوکارهای اثرگذاری این ویژگی‌ها کمک شایانی کرده است. این تحقیق از نخستین تلاش‌ها در ادبیات حسابداری کشور به شمار می‌رود که دیدگاه‌های روان‌شناسی فردی را در حوزه افشای اطلاعات مالی وارد کرده و می‌تواند افق‌های جدیدی را برای مطالعات بین‌رشته‌ای در زمینه رفتارهای مالی مدیران بگشاید.

 

[1] Structural Equation Modeling (SEM)

کلمات کلیدی:

افشای اختیاری اطلاعات، ویژگی شخصیتی مدیران، معادلات ساختاری

مراجع

  1. [1] Chauhan, Y., & Kumar, S. B. (2019). The value relevance of nonfinancial disclosure: Evidence from foreign equity investment. Journal of multinational financial management, 52–53, 100595. https://doi.org/10.1016/j.mulfin.2019.100595
  2. [2] Khani, A., & Mirbagheri Roudbarei, A. (2012). The effects of materiality threshold and managers’ voluntary incentives on disclosure of information in the financial statement of companies listed in Tehran Stock Exchange. Accounting and auditing review, 19(67), 55-72. (In Persian). https://doi.org/10.22059/acctgrev.2012.28797
  3. [3] Rabiee, K., Mehrani, K., & tahriri, A. (2020). Developing an voluntary disclosure quality assessment model. Journal of management accounting and auditing knowledge, 9(35), 187-206. (In Persian). https://www.jmaak.ir/article_16697.html?lang=en
  4. [4] Zalaghi, H., & Ghadami, M. A. (2018). Relationship between real earnings management and accruals earnings management with the transparency of accounting information in listed firms in Tehran Stock Exchange. Journal of management and accountin school, 15(58), 161–179. https://www.sid.ir/paper/361489/en
  5. [5] Mount, M. K., Barrick, M. R., & Stewart, G. L. (1998). Five-factor model of personality and performance in jobs involving interpersonal interactions. Human performance, 11(2–3), 145–165. https://doi.org/10.1080/08959285.1998.9668029
  6. [6] Sages, R. A., & Grable, J. E. (2010). Financial numeracy, net worth, and financial management skills: Client characteristics that differ based on financial risk tolerance. Journal of financial service professionals, 64(6). https://fpperformancelab.org/wp-content/uploads/Financial-Numeracy-Net-Worth-and-Financial-Management-Skills-Client-Characteristics-that-Differ-based-on-Financial-Risk-Tolerance.pdf
  7. [7] Naderi, S., Banitalebi Dehkordi, B., & Ghazanfari, A. (2017). The effect of personality types A, B, C and D auditors on the content of the audit report. Journal of management accounting and auditing knowledge, 5(20), 71-86. (In Persian). https://www.jmaak.ir/article_9495.html
  8. [8] Izi, R., Gharkaz, M., Saeidy, P., & Matoofi, A. (2018). Presentation of the quality model for the disclosure of accounting information based on the analysis of financial behavior of cognitive psychological viewers. Journal of management accounting and auditing knowledge2018, 7(27), 63-82. (In Persian). https://www.jmaak.ir/article_12887.html
  9. [9] Parsian, H., Kazemi, H., & Rezazadeh, J. (2018). Identifying the components of voluntary disclosure between corporate governance system and information asymmetry in companies active in Tehran Stock Exchange. Quarterly journal of financial economics, 12(43), 107-132. (In Persian). https://www.sid.ir/paper/511423/fa
  10. [10] Setayesh, M. H., Roosta, M., & Alizadeh, V. (2014). The relation between voluntary disclosure and performance of firms listed in Tehran Stock Exchange. Empirical research in accounting, 4(3), 153-168. (In Persian). https://doi.org/10.22051/jera.2015.1888
  11. [11] Shokrkon, H., Meharbizadeh Honarmand, M., & Novinnam, G. (2002). Investigating the relationship between personality traits and leadership styles of managers. Journal of educational sciences, 8(2), 87-106. (In Persian). https://doi.org/10.22055/edus.2002.16612
  12. [12] Gholipor, A., Khanifar, H., & Fakheri Koozeh Kanan, S. (2009). Effects of manager’s narcissism on organizational disturbance. Organizational culture management, 6(18), 79–93. (In Persian). https://jomc.ut.ac.ir/article_22771.html?lang=en
  13. [13] Nikomaram, H., Jalili, A., & Rahnamay Roodposhti, F. (2012). Conceptual model for behavioral accounting. Journal of management accounting and auditing knowledge, 1(1), 55-72. (In Persisn). https://www.jmaak.ir/article_7310_en.html?lang=fa
  14. [14] Kocho, M. H., & Osboei, A. M. (2021). The effect of CEO narcissism on tax avoidance. Journal of accounting and management vision, 6(4), 1. https://doi.org/10.22059/acctgrev.2021.80477
  15. [15] Abbasi, E., & Izi, R. (2020). The role of the auditor’s ethical decision to disclose financial and non-financial secrets. Empirical studies in financial accounting, 17(66), 149-172. (In Persian). https://doi.org/10.22054/qjma.2020.40599.1979
  16. [16] Shafaat, A., Kashanipour, M., Gholami Jamkarani, R., & Jahangirnia, H. (2021). The effect of managers’ personality type on earnings management and its moderating role in the relationship between earnings management and corporate social responsibility disclosure. Journal of value and behavioral accounting, 6(12), 308-343. (In Persian). https://b2n.ir/uh3930
  17. [17] Aarum Andersen, J. (2000). Intuition in managers. Journal of managerial psychology, 15(1), 46–63. https://doi.org/10.1108/02683940010305298
  18. [18] Liao, C. H., San, Z., Tsang, A., & Yu, M. (2023). Executive extraversion and voluntary disclosure: Evidence from management earnings forecasts. Asia-pacific journal of accounting & economics, 30(1), 56–71. https://doi.org/10.1080/16081625.2021.1947859
  19. [19] McCrae, R., & Costa, J. (1996). Toward a new generation of personality theories: Theoretical contexts for the five-factor model. In The five-factor model of personality: theoretical perspectives (Vol. 51). https://B2n.ir/zd3712
  20. [20] Heydarpour, F., & Rajab Dari, H. (2017). An relasyon sa pag-ultanan kan propesyonal na etika asin mga ugali kan mga namumuhunan sa stock market. Quarterly journal of ethics in science and technology, 12(2), 161-164. (In Persian). https://ethicsjournal.ir/article-1-623-fa.html
  21. [21] Haghshenas, H. (1999). Normative assessment of the NEO personality test, revised form. Iranian journal of psychiatry and clinical psychology, 4(4), 38-48. (In Persian). https://ijpcp.iums.ac.ir/article-1-1757-fa.html
  22. [22] Goodarzi, S., & Hajiha, Z. (2018). The relationship between personality characteristics and the formation of ethical judgments. Ethics in science and technology, 12(4), 167-173. (In Persian). https://ethicsjournal.ir/browse.php?a_code=A-10-1-112&sid=1&slc_lang=fa
  23. [23] Moghimi, S. M. Khneifer, H., & Arabi Khan, M. (2008). A study of the relationship between personality style and management effectiveness in public organizations’ managers. Journal of public administration, 1(1). (In Persian). https://jipa.ut.ac.ir/article_27941.html?lang=en
  24. [24] Molanazari, M., & Esmaili Kia, G. (2014). Psychological characteristics contributing to expertise in audit judgment. Accounting and auditing review, 21(4), 505-526. (In Persian). https://doi.org/10.22059/acctgrev.2014.52906
  25. [25] Asadnia, A., Jalilpour, P., Ahmadi, V., & Baryaji, M. (2016). The relationship between personality characteristics and job performance among librarians of shahid Chamran University and medical Science University of Jondishapoor of Ahwaz. Sciences and techniques of information management, 2(1), 141-157. (In Persian). https://doi.org/10.22091/stim.2016.660
  26. [26] Babaian, A., & Zandi, F. (2014). The role of psychological contract implementation on job burnout. Improvement and transformation management studies, 23(75), 97-114. (In Persian). https://journals.atu.ac.ir/article_595.html
  27. [27] Karimi, Z., Yaghoobnezhad, A., Samadi Lorghani, M., & Pourali Mohammad, R. (2023). The impact of the five components of auditors’ personality on earnings management. Judgment and decision making in accounting and auditing, 2(6), 95-114. (In Persian). https://journals.iau.ir/article_702091.html
  28. [28] Ghani Dehkordi, Kh., Jafari Dehkordi, H., & Peyk Falak, J. (2023). The mediating role of financial risk aversion on the relationship between personality characteristics of senior managers and financial distress of companies with a futures research approach. Journal of management futures studies, 34(1), 104-125. (In Persian). https://sanad.iau.ir/fa/Journal/jmfr/Article/784157
  29. [29] Golzadeh, F., & Abbasi Estmal, M. R. (2022). The effect of voluntary information disclosure on environmental costs with emphasis on internal control structure. Application of chemistry in the environment, 13(49), 63-72. (In Persian). https://journals.iau.ir/article_697526.html
  30. [30] Pourgholami Dafchahi, G., Samadi Largani, M., Alikhani, R., & Pourali, M. (2022). The effect of voluntary disclosure of historical and forward-looking non-financial information on sustainability performance. Journal of investment knowledge, 11(44), 143-173. (In Persian). http://www.jik-ifea.ir/article_20335.html?lang=en
  31. [31] Sadeghi Yakhdani, Gh., & Khani, A. (2022). Analyzing the effect of voluntary information disclosure on the implied risk premium of stocks in each of the capital market cycles. Accounting knowledge magazine, 13(3), 113-135. (In Persian). https://journals.uk.ac.ir/article_3173.html
  32. [32] Zamani, Sh., Zanjirdar, M., & Lal Bar, A. (2022). Meta-analysis of voluntary and mandatory disclosure of financial and non-financial information on market reaction. Capital market analysis quarterly, 2(2), 1-27. (In Persian). https://civilica.com/doc/1594433/
  33. [33] Zhang, Q., Tang, W., & Zhang, J. (2018). Who should determine energy efficiency level in a green cost-sharing supply chain with learning effect? Computers & industrial engineering, 115, 226–239. https://doi.org/10.1016/j.cie.2017.11.014
  34. [34] Shou, B., Fang, Y., & Li, Z. (2022). Information acquisition and voluntary disclosure with supply chain and capital market interaction. European journal of operational research, 297(3), 878–889. https://doi.org/10.1016/j.ejor.2021.04.058
  35. [35] Kim, E. (2022). The effect of female personnel on the voluntary disclosure of carbon emissions information. International journal of environmental research and public health, 19(20), 13247. https://doi.org/10.3390/ijerph192013247
  36. [36] Kamei, K. (2020). Voluntary disclosure of information and cooperation in simultaneous-move economic interactions. Journal of economic behavior & organization, 171, 234–246. https://doi.org/10.1016/j.jebo.2020.01.022
  37. [37] Moghtader Mansouri, A., Rahimi, G., Bohlouli, N., & Nezha Irani, F. (2020). Identification and structural pattern of top managers’ psychological traits in the oil industry. Strategic studies in the oil and energy industry, 22(1), 135-144. (In Persian). https://www.sid.ir/paper/380710/en
  38. [38] Kline, R. B. (2023). Principles and practice of structural equation modeling. Guilford publications. https://B2n.ir/jd4986

دانلود

چاپ شده

2025-09-16

شماره

دوره 2 شماره 2 (1404): مطالعات راهبردی در مدیریت مالی و بیمه

نوع مقاله

مقالات شماره جاری

ارجاع به مقاله

کاویانی م., & کاویانی ک. (2025). بررسی تاثیر ویژگی‌های روانی مدیران مالی بر افشای اختیاری اطلاعات بر اساس روش معادلات ساختاری. مطالعات راهبردی در مدیریت مالی و بیمه, 2(2), 113-132. https://doi.org/10.22105/ssfmi.v2i2.78
Crossref
Scopus
Google Scholar
Europe PMC

مقالات مشابه

همچنین برای این مقاله می‌توانید شروع جستجوی پیشرفته مقالات مشابه.